Cmentarz Rakowicki w Krakowie - spacer w cieniu jesiennych drzew

 

 
Jeden z piękniejszch polskich cmentarzy, cmentarz Rakowicki powstał w czasie rządw autriackich w 1803 roku. Założony został na terenie skasowanego klasztoru Karmelitów Bosych. Pierwsze mogiły na tym cmentarzu były ziemne, a tablice informacjne były umieszczane na murze cmentarnym lub w kościele. W latach 40-tych XIX wieku zaczęły powstawać pomniki i grobowce...
 Cmentarz zajmuje powierzchnię ponad 42 ha, i znajduje się tu ok. 75 tysięcy grobów. 


Cmentarz Rakowicki to także galeria pomników i rzeźby nagrobnej, wspaniałych grobowców, które były dziełem znanych architektów, rzeźbiarzy i artystycznych pracowni kamieniarskich.
Współczesne nagrobki, mimo innego charakteru, są także obrazem sztuki. Dodatkowo, ten historyczny cmentarz przypomina o ludziach którzy tworzyli historię, sztukę...

                 

Grobowiec gdzie został pochowany Jan Matejko (1838-1893), malarz, twórca obrazów historycznych i batalistycznych. Jego malarstwo stało się ilustracją wielu wydarzeń z historii Polski.
W rodzinnym domu artysty na ulicy Floriańskiej 41 w Krakowie znajduje się Muzeum Jana Matejki w Krakowie

Jzef Mehoffer (1869-1946) jeden z najwybitniejszych artystów Młodej Polski, wszechstronny artysta pochowany został w grobowcu rodziny Polikowskich. Jego matka Aldona z Junoszów Polikowska pochodziła z tej rodziny. W grobowcu tym pochowana jest żona Józefa, Jadwiga z Radzimów Jankowskich Mehofferowa (1871-1956), a także jego rodzice - Wilhelm i Aldona Mehofferowie. W domu Mehofferów w Krakowie przy ulicy Krupniczej 26 znajduje się piękne biograficzne muzeum poświęcone temu artyście.


Grób rodziny Kossaków. Wojciech Kossak (1856-1942) był wybitnym malarzem historycznym i batalistycznym. Był autorem wielu obrazów z czasów wojen napoleońskich i powstania listopadowego. Nikt nie malował tak pięknie koni jak on, jego ojciec Juliusz i syn Jerzy. Jest współtwórcą Panoramy Racławickiej (wraz z Janem Styką).
 
Lucjan Rydel (1870-1918) poeta, prozaik i dramatopisarz okresu Młodej Polski. Ślub Lucjana Rydla z Jadwigą Mikołajczykówną, córką gospodarza z Bronowic 20 listopada 1900, stał się tematem słynnego dramatu Stanisława Wyspiańskiego Wesela. Wyspiański był jednym z zaproszonych gości. Jadwiga z Mikołajczyków Rydlowa (1883-1954) jest także pochowana w tym miejscu. Prawdopodobnie, obraz Madonny z dzieciątkiem jest autorstwa Włodzimierza Tetmajera.
 
Grobowiec Błotnickich.  
Tadeusz Błotnicki herbu Doliwa (1858-1928) rzeźbiarz, kostiumolog, wykładowca.


Marceli Guyski (1830-1893) - rzeźbiarz, twórca portretów i medalionów. Nagrobek Guyskiego został wykonany przez jego ucznia Tadeusza Błotnickiego i odsłonięty w czerwcu 1906 roku.
 Ten jeden z piękniejszych nagrobków na cmentarzu krakowskim  przypomina mi podobnie piekny nagrobek który znajduje się na cmentarzu na Lipowej w Lublinie. Rzeźba lubelska przedstawia siedzącego niewidomego lirnika z lirą na kolanach. Towarzyszy mu chłopiec. Rzeźba lubelska powstała w 1904 roku i jest projektem lubelskiego malarza Władysław Barwicki.

 
Stanisław Chlebowski (1835-1884)  studiował w  Akademii Sztuk Pięknych w Petersburgu, gdzie już w czasie studiów nagrodzony został złotymi i srebrnymi medalami oraz otrzymał tytuł "prawdziwego malarza pierwszej klasy". Później studiował w Monachium i Paryżu. 
Pod koniec 1864 roku wyjechał do Konstantynopola na zaproszenie sułtana Abdul-Azisa, aby tam pozostać przez 12 lat jako nadworny malarz ze swoją pracownią mieszczącą się w pałacu sułtana, Dolma Bakche.
 Jego prace reprezentują głównie tematykę orientalną.
Pierwszy obraz Stanisława Chlebowskiego widziałam w niezwykłym muzeum - Museum Condé w zamku Chantilly we Francji. Drugi obraz znalazłam w Muzeum w Lublinie na Zamku.
 
 
 
W grobowcu rodziny Śliwińskich znajduje się grób dramaturga,  komediopisarza i poety  
Michała Bałuckiego (1837-1901). 
W czasie powstania styczniowego, Bałucki został aresztowany i osadzony w więzieniu za konspirację. Przebywał w celi z góralem z Chochołowa. Efektem tego spotkania był wiersz Bałuckiego Do chleba, do którego napisano muzykę i stał się znaną dziś piosenką  
Góralu, czy ci nie żal.
  
Kiedy jego prace przestały odnosić sukces a on sam stał się obiektem krytyki (m.in. od Lucjana Rydla), pisarz popadł w ciężką nerwicę i depresję, z którą nie był w stanie walczyć. 17 paździenika 1901 roku Bałucki popełnił samobójstwo. Bałucki pochowany został na cmentarzu Rakowickim. Pogrzeb bez religijnej oprawy stał się patriotyczną manifestacją. Pochowany został w grobowcu rodzinnym jego drugiej żony Eufemii ze Śliwińskich.

Drugi grób rodziny Śliwińskich - ten jest poświęcony Wincentemu i Bronisławie Śliwińskim i ufundowany był przez ich dzieci. Nie wiem czy to jest ta sama rodzina, która jest przedstawiona powyżej. 
Na tym nagrobku znajduje się wspaniała rzeźba Anioła Zmartwychwstania autorstwa rzeźbiarza Antoniego Kurzawy. 

Henryk  Rodakowski (1823-1894) – najsłynniejszy malarz portrecista (z wykształcenia był adwokatem). Płaskorzeźba na tym grobie została zaprojektowana przez samego Rodakowskiego, a wykonana przez rzeźbiarza Antoniego Popiela.
 
 
Józefina Alicja Rogosz-Walewska herbu Ostoja znana także jako Józefina Colonna-Walewska (1884-1968) aktorka, poetka, pisarka.


Grób rodziny Estreicherów - rodziny naukowców i humanistów osiadłej w Krakowie od 1781 roku. 
Znajduje się tu nagrobek profesora Karola Estreichera (1906-1984), historyka sztuki, bibliografa, muzealnika, profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego, twórcy Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Collegium Maius
Zasłużony przy rewindykacji zagrabionych przez Niemców polskich dóbr kultury (m.in.Ołtarza Mariackiego, obraz Dama z gronostajem). 
 
Antonina Hoffmann (1842-1897) i grób rodziny Hoffmannów.
Antonina Hoffmann - aktorka teatralna, wybitna przedstawicielka tzw. szkoły krakowskiej. Jej kariera aktorska trwała pięć dekad w epoce wiktoriańskiej.


Helena Modrzejewska z domu Jadwiga Benda (1840 – 1909), znana jako Helena Modrzejewska, polska aktorka specjalizująca się w rolach szekspirowskich i tragicznych. Była pierwszą aktorką na polskiej scenie która odniosła sukces. Po wyemigrowaniu do Stanów Zjednoczonych odnosiła sukcesy także na scenach Ameryki i Londynu. Uważana jest za najwybitniejszą aktorkę w historii teatru w Polsce.
Kamienica przy ulicy Grodzkiej 22 jest miejscem jej urodzenia w Krakowie.

 
Grób Teodora Talowskiego (1857-1910) - grobowiec rodziny Talowskich i Paszkowskich. Ten grobowiec jest jednym z najbardziej oryginalnych pomników na cmentarzu - na wysokim postumencie znajduje się egipski Sfinks. Ten niezwykły grobowiec był zaprojektowany przez Teodora Talowskiego z przeznaczeniem dla siebie i swojej rodziny.
Teodor Talowski to krakowski architekt, jeden z najwybitniejszych architektów Europy przełomu XIX i XX wieku.Tworzył dzieła bedące połączeniem secesji, historii i stylu modernistycznego. Jest autorem licznych kamienic i domow, kościołów, kaplic, dworów i pałaców...Wiele ciekawych jego projektów zajduje się w Krakowie.


Wiktor Zin (1925 - 2007) - architekt, grafik, profesor, konserwator architektury, działacz kulturalny. Popularyzował wiedzę o historii sztuki polskiej, był autorem programu telewizyjnego Piórkiem i węglem. Twórcą rzeźby przedstawiającej profesora Zina był znakomity artysta rzeźbiarz Marian Konieczny.
 
Emeryk Hutten-Czapski, herbu Leliwa (1828 – 1896) był polskim hrabią,
dyplomatą i wojskowym, uczonym, kolekcjonerem historii i numizmatykiem; był przeorem polskiej prowincji Zakonu Maltańskiego. 
Emeryk Hutten-Czapski przez lata zgromadził dużą kolekcję polskich i rosyjskich monet, medali i orderów, banknotów, grafiki rosyjskiej i polskiej, militariów, szkła, tkanin, obrazów i starodruków. 
Po jego śmierci rodzina utworzyła muzeum ze zbiorami Emeryka Hutten-Czapskiego w Krakowie. Obecnie zbiory te są częścią Muzeum Narodowego.

Grobowiec doktora Henryka Jordana.  Dr Henryk Jordan chciał zachęcić mieszkańców Krakowa do ruchu na świeżym powietrzu. Założył park, w którym poza alejkami i kwiatami pojawiły się różne urządzenia do uprawiania sportu i do zabawy. I tak powstał Park Jordana, a z czasem podobne ogrody zaczęły powstawać w innych miastach Polski.

Grób Wisławy Szymborskiej (1923-2012) - poetka, nagrodzona nagrodą Nobla w dziedzinie literatury, założycielka stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Zgodnie z wolą Wisławy Szymborskiej, została ona pochowana w grobie rodzinnym, a nie w Alei Żasłużonych. Grób noblistki jest bardzo skromny i niewidoczny; trochę błądziłam zanim go znalazłam.
Gdy na Cmentarzu Rakowickim odbywał się pogrzeb Wisławy Szymborskiej, z Wieży Mariackiej, zamiast hejnału, grana była melodia "Nic dwa razy się nie zdarza", napisana do wiersza poetki. 

 
 

Grobowiec Stanisława Kopernickiego (1869-1913) jednego z założycieli Cracovii. Jego pomnik wykonał Tadeusz Błotnicki. Portret jego żony, Sabiny, wykonany był przez studentkę Błotnickiego, Natalię Milan (jedną z pierwszych studentek na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie).

Niezwykly nagrobek Erazma i Anny Jerzmanowskich, jeden z piękniejszych na Cmentarzu Rakowickim. Jego autorem jest znakomity rzeźbiarz Wacław Szymanowski, twórca pomnika Fryderyka Chopina w Łazienkach Warszawskich.
Erazm Józef Dołęga Jerzmanowski (1844-1909) - powstaniec styczniowy, żołnierz, inżynier, wynalazca, przemysłowiec, mecenas, działacz społeczny i filantrop zwany "polskim Noblem". 
Ustanowił Fundację Nagród im. Erazma i Anny Jerzmanowskich. Nagrodę tę przyznawać miała co roku Akademia Umiejętności w Krakowie za działalność naukową, kulturalną lub humanitarną. Ze względu na jej podobieństwo, porównywana była do nagrody Alfreda Nobla. Nagroda Jerzmanowskich przyznawana była w latach 1915-1938. W 2009 roku została reaktywowana.



Nagrobek rodziny Felterów. Ten wspaniały grobowiec znany jest przede wszystkim z niezwykłej rzeźby Karola Hukana. Hukan był polskim artystą, żyjącym w latach 1888-1958. Rzeźbiarz pozostawił po sobie liczne dzieła, znajdujące się przede wszystkim w Krakowie.
Ten nagrobek z 1927 roku jest wyjątkowym dziełem sztuki.


Anioł Zemsty na zbiorowym grobie ofiar bombardowania Krakowa przez artylerię austriacką oraz walk ulicznych 26 kwietnia 1848 roku. Pomnik, dzieło Konstantego Laszczki, ufundowany był ze składek społecznych i odsłonięty w 1913 roku.


Pomnik Ofiar Komunizmu - dzieło artysty rzeźbiarza Stefana Dousy.