Muzeum biograficzne Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie

 

Muzeum biograficzne Stanisława Wyspiańskiego, najwybitniejszego artysty polskiego okresu Młodej Polski, od niedawna znajduje się w budynku starego spichlerza. Spichlerz ten wybudowany był w XVIII wieku, w tym czasie jeszcze za murami obronnymi miasta. Pełnił on różne funkcje, między innymi spichlerza, fabryki, sklepu i siedziby Stowarzyszenia Architektów Rzeczypospolitej...

Parę lat temu w starym spichlerzu znajdował się Ośrodek Kultury Europejskiej Europeum, gdzie była stała wystawa sztuki europejskiej Muzeum Narodowego w Krakowie.

Przed muzeum znajduje się rzeźba Bronisława Chromego przedstawiająca Stanisława Wyspiańskiego z rozwianymi włosami i... ze świecącym nosem - prawdopodobnie wielu turystów głaska poetę po nosie... 

Wcześniej, w Muzeum Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie widziałam płaskorzeźbę przedstawiająca Stanisława Wyspiańskiego (i Jana Stanisławskiego) z nosem trochę świecącym się...

 

Muzeum Stanisława Wyspiańskiego przy placu Sikorskiego 6 jest nowo otwartym oddziałem Muzeum Narodowego w Krakowie, który zgromadził tu cenną kolekcję dzieł artysty.

Stanisław Wyspiańskiego był artysta  niezwykle wszechstronnym, i tworzył w różnych dziedzinach sztuki. Dorobek artystyczny artysty obejmuje nie tylko malarstwo, ale także kompozycje witrażowe, zajmował się również sztuką użytkową, projektowaniem mebli i dekoracji wnętrz. Jest autorem wielu dzieł literackich. Reżyserował i tworzył senografie na scenach teatralnych do własnych dzieł, jak i do dzieł innych autorów.


"Kościół Panny Maryi", 1905 rok
 

"Konary", 1905 rok 

Była to rodzinna wieś jego żony, Teodory Pytko.


Na ścianach muzeum znajdują się portrety osób najbliższych Wyspiańskiemu: jego żony Teodory i ich dzieci.

"Autoportret z żoną"

"Macierzyństwo" - piękny, niewielki pastel z 1904 roku przedstawia żonę Wyspiańskiego, Teodorę, oraz prawdopodobnie jednego z ich synów – Mietka lub Stasia.



"Śpiący Mietek"
"Helenka z wazonem"


Paleta i pastele artysty z około 1900 roku

           

Witraż "Zwiastowanie" był jedną z części dużego projektu, nad którym pracowali Stanisław Wyspiański i Józef Mehoffer. Był to witraż "Sceny z życia Najświętszej Marii Panny" zaprojektowany przez obu artystów do kościoła Mariackiego w Krakowie w 1891 roku. Replika tego pięknego witraża z lat 1902-1906 znajduje się przy wejściu do domu Józefa Mehoffera (dom w którym urodził się Stanisław Wyspiański).
 
Projekt witraża „Bóg Ojciec” do kościoła franciszkanów. Jest namalowany na płótnie farbami temperowymi i pochodzi z 1904 roku.
Całość ma ponad osiem metrów długości, a projekt tego witraża jest w dwóch trzecich owinięty wokół trzonu.  Dlatego nie można pokazać go w całości. Ten monumentalny witraż znajduje się nad głównym wejściem do kościoła oo.Franciszkanów. Projekt przedstawia Boga Ojca w akcie stworzenia.  
 

 
Projekt słynnego witrażu "Apollo (system Kopernika)" Dzieło to było dedykowane Mikołajowi Kopernikowi. Był to projekt Stanisława Wyspiańskiego dla Towarzystwa Lekarskiego w Krakowie.
Witraż przedstawia Apollo jako Słońce wokół którego znajdują się planety układu słonecznego: Saturn, Jowisz, Mars, Merkury, Ziemia, Luna i Wenus.
 
Projekt witrażu "Polonia" który nigdy nie został zrealizowany.
We wrześniu 1892 Wyspiański otrzymał zamówienie na projekt witraży do okien katedry lwowskiej i w jednym z nich miała być scena przedstawiajaca ginącą Polskę. Kanonikom lwowskim nie podobał się projekt Wyspiański, gdyż był w stylu ludowym a Madonna miała chłopskie rysy. Artysta nie poprawił obrazu według żądanych zmian. Polonia została uznana za "szpetne dziwactwo" i pozostała nigdy niezrealizowanym projektem.(wikipedia)
Projekt witrażu "Wanda" do górnych okien katedry na Wawelu, 1899-1900; projekt Wyspiańskiego został odrzucony.
 
                  

Stanisław Wyspiański był twórcą opraw graficznych wielu wydawnictw książkowych, szczególnie swoich dzieł.
"Pociecho moja ty, książeczko…" — wiersz ten zamieszczony był w Chimerze w roku 1905. Jest to jedyny utwór liryczny, który Wyspiański sam zgodził się oddać do druku.
 
"Pociecho moja ty, ksiażeczką,
pociecho smutna;
nad mała siedzę schylon rzeczką,
z wód igrające falą dziecko,
żal mroku skrada się zdradziecko
nad łąkę, rzeczkę, nad mój strumień,
w duszącej mgle nieporozumień
zapada noc okrutna."
 
 
 

  
 
 
 

 
 

 
 
 
 
 
 
 
 
 


 Szkicowniki Stanisława Wyspiańskiego


Biblioteka Wyspiańskiego, składająca się z tytułów które były dla niego ważne. Jest tu prawie sześćset książek. Podstawę stanowi zbiór własny, zakupiony przez Wyspiańskiego. Znajdują się tu również książki po jego wuju i ciotce i książki po jego rodzicach.


           

Kościół św. Floriana przy placu Matejki w Krakowie - miejsce gdzie Stanisław Wyspiański poślubił Teodorę Teofilę Pytko. W 1900 roku Wyspiański ożenił się z chłopką, Teodorą Pytkówną, z którą wychował czworo dzieci. Wyspiański poznał ją u swojej ciotki, Jadwigi Stankiewiczowej, gdzie była służącą. Decyzja Wyspiańskiego o poślubieniu prostej, niewykształconej chłopki spowodowała że Kraków wrzał od plotek i dezaprobaty. 

Małżeństwo Stanisława i Teodory trwało siedem lat.  Stanisław Wyspiański zmarł 28 listopada 1907 rok w wieku 38 lat. Teodora wyszła ponownie za mąż. Dzieci zostały jej prawnie odebrane i smutne były ich losy.