Ulica Grodzka w Krakowie - spacer najstarszą, zabytkową ulica miastą
Ulica Grodzka to jedna z najstarszych ulic Krakowa, która była częścią szlaku handlowego wiodącego z południa na północ. Stanowiła także część Drogi Królewskiej, którą przejeżdżali królowie polscy udający się na Wawel. Ulica rozpoczyna się od Rynku Głównego i biegnie w kierunku południowym. Kończy się pod Wawelem.
Wzdłuż ulicy znajdują sie liczne piękne zabytki architektury z różnych okresów, ważne dla historii Krakowa, a także Polski. Tu także można zobaczyć cztery zabytkowe kościoły: św. Piotra i Pawła, św. Andrzeja, św. Marcina i św. Idziego.
✮ ✮ ✮ ✮ ✮ ✮
Skrzyżowanie ulicy Grodzkiej i Placu Wszystkich Świętych.
✮ Grodzka 17/Wszystkich Świętych 11 - kamienica ta jest częścią sąsiedniego budynku Grodzka 15. Od roku 1932 znajdowałą się tutaj Apteka pod Złotym Słoniem której właścicielem był Antoni Oświęcimski. Apteka została nazywana pod Złotym Słoniem - podobnie jak kamienica Grodzka 38, Pod Elefanty. W czasie wojny apteka była przeniesiona na drugą stronę ulicy. Po wojnie apteka działała aż do 2008 roku.
Nie mogłam znaleźc tego słonia na ścianach kamienicy. Sprawdzając to później w internecie zrozumiałam że mała nisza na ścianie którą widziałam była miejscem gdzie znajdował się złoty słoń.
 |
| zrodlo:internet |
✮ Grodzka 19 - po tej samej stronie ulicy Grodzkiej znajduje się Pawilon Wyspiańskiego 2000.
✮ Grodzka 22 - kamienica po stronie lewej ulicy Grodzkiej. W pierwszej połowie XIX wieku kamienica ta należała do Józefy Bendowej która prowadziła tutaj kawiarnię. Pani Bendowa była matką Heleny Modrzejewskiej, jednej z najwybitniejszych aktorek świata, która urodziła się w tym domu w 1840 roku.
✮ Grodzka 24-26, na przeciw Grodzkiej 22, po tej samej stronie ulicy.
Kamienica Antoniego Suskiego, powstała w latach 1906-1909 w miejscu dwóch wcześniejszych kamienic pochodzacych z XVII wieku. Pozostałością tych wcześniejszych kamienic jest tylko figura Matki Boskiej znajdująca się nad wejściem.
Antoni Suski będąc właścielem dwóch kamienic prowadził w nich sklep kolonialany, restauarację i palarnię kawy. Po śmierci Antoniego firma z kamienicami została przekazana jego synowi Wiktorowi. Wiktor wyburzył stare kamienice wznosząc właśnie ten budynek.
✮ Po obu stronach skrzyżowanie widać dwa kościoły. Ten po prawej stronie to kościół Franciszkanów, a kościół po lewej stronie to kościół Dominkanów.
Kościół Dominikanów
✮ Grodzka 32, kamienica Podelwie. Kamienica ta powstała w latach 1817-1830 przez połączenie dwóch budynków. W XVI wieku kamienica należała do rodziny Bonerów.
Kamienica zyskała klasycystyczną fasadę gdy została odnowiona po pożarze miasta. Najcenniejszym elementem tej kamienicy jest rzeźba lwa pochylonego nad dwoma lwiątkami. Rzeźba ta już była wymieniana w 1432
roku. Jest to najstarsze godło w Krakowie od którego pochodzi nazwa kamienicy. Do drugiej połowy XIX wieku domy nie miały numeracji, nosiły nazwy pochodząca od nazwiska właściciela lub herbu znajdującego się na fasadzie.
✮ Grodzka 33
✮ Grodzka 35, kamienica Pod Aniolami, pięknie odrestaurowana w XIX wieku była tu pracownia robót ręcznych oraz magazyn.
✮ Grodzka 37 - Kamienica Pipanowska, jej nazwa wiąże się z Jerzym Pipanem, do którego dom należał w pierwszej połowie XVII wieku - był on ławnikiem sądu Wyższego Prawa Niemieckiego. Wystrój architektoniczny kamienicy pochodzi z pierwszej połowy XVIII wieku, ufundowany przez ówczesnego właściciela Jana Antoniego Mariani. Był on z wykształcenia
doktorem prawa; posiadał cztery winnice na Węgrzech i trudnił się
głównie handlem winem.
✮ Grodzka 38 - kamienica Pod Elefanty - ozdobiona była godłem przedstawiającym słonia i nosorożca. W XVII wieku właścicielem kamienicy był Włoch Bonifacy Cantelli który prowadził tu Aptekę Pod Złotym Słoniem.
Kamienica ta powstała z połączenie trzech gotyckich domów. Była ona w średniowieczu ostatnim budynkiem w granicach miasta Krakowa. Za tą kamienicą zaczynała się osada Okół leżąca między Krakowem a Wawelem.
✮ Grodzka 39 - Dom Wita Stwosza. Kamienica ta została wybudowana w XV wieku i podarowana Witowi Stwoszowi. Wit Stwosz nie tylko mieszkał tu ale także miał tu pracownię gdzie wykonywał małe rzeźby do ołtarza mariackiego. Na przełomie XVII i XVIII wieku dom ten był przebudowany.
✮ Grodzka 40, Pałac Stadnickich
W XIV wieku w tym miejscu stała już kamienica. W XVI wieku została ona kupiona przez Marcin Stadnickiego, kasztelana sanockiego. Rodzina Stadnickich pieczętowała się
Szreniawą bez Krzyża i taki herb umieszczony jest nad portalem pałacu.
W XVIII wieku, w wyniku połączenia trzech średniowiecznych kamienic (Pod Kozłem, Pod Aniołem i Michniewiczowskiej) powstał obszerny, barokowy pałac. Obecna elewacja palacu powstała w wyniku przebudowy w 1861 roku. Attyka jest ozdobiona płaskorzeźbą św.Floriana.
Do 1940 budynek nie posiadał arkadowych podcieni, był w pełni zabudowany. W czasie okupacji niemieckiej utworzono te podciena aby usprawnić komunikację na ulicy Grodzkiej.
✮ Grodzka 43 Pałac Szaniawskich jest jedną z piękniej odrestaurowanych kamienic przy
ulicy Grodzkiej. Jej budowa jest datowana na okres panowania
Władysława Jagiełły. Barokowy portal pochodzi z 1 połowy
XVII wieku.
✮ Grodzka 51 - Hotel Senacki znajduje się w kamienicy z XVI wieku. Z czasem dobudowano wyższe kondygnacje. Zdobienia fasady pochodzą z XIX wieku. W podziemiach tego budynku znajdował się średniowieczny magazyn beczek z winem i miodem. Piwnice służyły kiedyś za kramy handlowe.
Widok ulicy Grodzkiej od budynku Collegium Brosianum
✮ Grodzka 52, Collegium Brosianum - to dawne Collegium Jezuitów, które powstało na poczatku XVII wieku. Jezuici utworzyli tu uczelnię która konkurowała z Uniwersytetem Jagiellońskim. Po kasacie zakonu w 1773 roku budynki Collegium były zajęte przez różne instytucje. W 1970 roku gmach Collegium przekazany został Uniwersytetowi Jagiellońskiemu.
Nazwę, Collegium Broscianum, nadano na cześć krakowskiego matematyka i astronoma Jana Brożka (łac. Joannes Broscius).
W czasie mojego pobytu w Krakowie trwały tu prace wokół budynku i w ogrodzie.
✮ Grodzka 53 - Collegium Iuridicum
Duża budowla z prostokątnym dziedzińcem pośrodku powstała na początku XV wieku dzięki fundacji króla Władysława Jagiełły. Mieściły się tu sale wykładowe, aula, mieszkania profesorskie, oratorium i biblioteka dla prawników (od nich gmach wziął swą nazwę). Budynek ten byl wiele razy przebudowywany. W XVII wieku budynek został zmodernizowany w stylu barokowym. Na froncie kamienicy od strony ulicy Grodzkiej znajduje się ozdobny kartuszu z herbem akademii.
Wewnątrz mieści się czworoboczny dziedziniec, otoczony w XVII wieku arkadowymi krużgankami. W budynku zachowało się wiele detali architektonicznych, takich jak portale i gotyckie obramowania okien.
✮ Kościół św.Piotra i Pawła - pierwszy w Krakowie budynek architektury barokowej.
✮ Kościół św. Andrzeja zachował do dziś pierwotną bryłę romańską. Ma charakter obronny. Wokół kościoła św. Andrzeja w okresie przedkolacyjnym znajdowala sie osada Okół.
✮ Plac sw. Marii Magdaleny i Grodzka 57, kamienica Zerwikaptur,
Wcześniej w XVI wieku była to kamienica renesasowa której właścicielem był kanonik Mikołaj Bedlewski herbu zerwikaptur.
Kamienica ta znana również była jako pałac Wacława Sierakowskiego.
W 1664 roku budynek został przebudowany i dostawiono wtedy portale z atlantami.
W
XIX wieku dom, przez pewien czas zwany był też
Malarnią, bo przez kilkanaście lat mieścił Szkołę Rysunku i Malarstwa
(późniejszą Szkole Sztuk Pieknych).
✮ Grodzka 54 - kościół św. Andrzeja i klasztor zakonu klarysek widziane z ul. Grodzkiej
✮ Grodzka 56 Kościół ewangelicki pw. św. Marcina. Kościół ten wybudowano w XVII wieku na miejscu gdzie dawniej znajdował się XII-wieczny kościół romański. Był to budynek barokowy wybudowany dla zakonu karmelitek bosych. W 1816 roku kościół ten został przekazany krakowskiej gminie ewangelickiej (gmina ta założona była w 1555 roku).
Na portalu kościoła znajduje się łaciński napis "Na próżno żyje, kto nikomu nie przynosi pożytku"
Kościół Ewangelicko-Augsburski jest mały ale przestronny; nie ma tu rzeźb i obrazów. Jest to kościół ekumeniczny - dlatego znajduje się tu w prezbiterium obraz i dwie rzeźby. Obraz przedstawiający Uciszenie burzy na morzu był namalowany przez Henryka Siemiradzkiego w 1882 roku. Powyżej krucyfiks drewniany gotycki z około 1370 roku.
✮ Grodzka 58 w sąsiedztwie kościoła ewangelickiego znajduje się budynek który powstał w 1911 roku i wygląda jak mały pałac.
✮ Grodzka 60 to renesansowy dwór Odrowążów.
W XVI wieku z dwóch wcześniej tu istniejących budynków rodzina Odrowążów wybudowała jeden renesansowy pałac miejski.
W 1541 roku Anna Mazowiecka, żona Stanisława Odrowąża sprowadziła do Krakowa Mikołaja Reja, który mieszkał i tworzył w tym budynku w latach 1541-1569.
Księżna Anna Ostrogska w 1617 roku podarowała ten budynek zakonowi Karmelitow Bosych.
Od 1816 budynek jest własnością parafii ewangelickiej. I tu aktualnie znajdują sie dwie szkoly:
VII Prywatne Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Reja w Krakowie i Prywatna Szkoła Podstawowa im. Mikołaja Reja w Krakowie. Obie szkoły znane są z wysokiego poziom nauczania.
✮ Grodzka 62 budynek ten podobnie jak poprzedni, od XVII wieku był własnością rodziny Ostrogskich. I ten budynek księżna Anna Ostrogska także podarowala zakonowi Karmelitow Bosych.
Widok ulicy Grodzkiej od kościoła św.Idziego
✮ Kościół św.Idziego znajduje się w pobliżu wzgórza wawelskiego. Kościół ten ufundował książe krakowski Władysław Herman. Władysław Herman i jego żona Judyta długo nie mogli doczekać się potomka i dlatego wznoszono modły do św.Idziego. Jako podziekowanie, po urodzeniu się jego syna Bolesława Krzywoustego w 1086 roku, wzniesiono tę swiątynie. (i tu przypomina mi się utwór który śpiewała Ewa Demarczyk "Ballada o cudownych narodzinach Bolesława Krzywoustego").
Obecnie istniejący kościół jest gotycką budowlą z początku XIV wieku. Jest to jedna z pierwszych budowli
ceglanych w Krakowie. Dzisiejszy wygląd jest wynikiem kilkakrotnej
przebudowy.
W czasie kiedy byłam w Krakowie ten maly kościół był niedostepny z powodu prac odbywających się wokół.
Widok kościoła od ulicy Grodzkiej. Widoczne gotyckie prezbiterium i zakrystia.↓
✮ Plac Adama Studzińskiego - tu widać kościół Bernardynów a także wzgórze wawelskie.
