Wspomnienie...

  Początki Parku Zdrojowego w Nałęczowie sięgają końca XVIII wieku. Jego założycielem był Stanisław Małachowski, starosta wąwolnicki herbu Nałęcz, kt ó ry wybudowa ł rezydencj ę w miejscowości nazwanej Nałęczów. Na terenie parku znajduje się Pałac Małachowskich, najstarsze zabytkowe sanatorium, łazienki oraz domki: angielski i grecki. Reaktywowanie uzdrowiska i powołanie w końcu XIX wieku spółki udziałowej do prowadzenia zakładu leczniczego było zasługą trzech lekarzy-sybiraków: Fortunata Nowickiego, Wacława Lasockiego i Konrada Chmielewskiego. Utworzyli oni nowoczesny zakład kąpielowy.

Nałęczów jest znany z willowej zabudowy, szczególnie interesujące są wille drewniane. Wiele z nich reprezentuje styl tzw. „szwajcarskiej” architektury willowej. Odzwierciedla to koncepcję założycieli uzdrowiska inż. Michala Górskiego (od 1880 roku właściciela Nałęczowa) oraz dr Fortunata Nowickiego. Chcieli oni aby Nał ę czów był miastem-ogrodem, a dzielnica willowa otaczała Zakład Leczniczy.

  Na ulicy Lipowej w Nałęczowie na terenach zielonych przed Nałęczowskim Ośrodkiem Kultury w czerwcu ubiegłego roku zorganizowany został pierwszy plener Sztuk Pięknych. Artyści z różnych stron Polski wykonywali rzeźby w drewnie. Tematem były postacie wybitnych kobiet, których życie i działalność zwiazana była z Nałęczowem.

W Nałęczowie wśród drzew na wzgórzu kościelnym, zwanym również Wzgórzem Bochotnickim, położony jest kościół św. Jana Chrzciciela. Na stoku wzgórza znajduje się piękna kolekcja drewnianych ludowych kapliczek i figur świętych. Znajdują się tutaj figurynki Chrystusa Frasobliwego, św. Jana Chrzciciela, św. Franciszka, św. Jana Nepomucena, Madonny... Kapliczki, figurynki ustawione są na pniach ściętych drzew lub zawieszone są na drzewach. Niezwykle piękne miejsce.

„ Cmentarz ten był jak małe narodowe sanktuarium.  Spomiędzy na jedną modłę odarnionych mogiłek,  to zapadłych już środkiem ze starości,  to nastroszonych świeżą gliną,  wznosiły się gęsto kamienne grobowe pomniki,  noszące na sobie nazwiska znane w kraju,  nierzadko i za granicą,  niektóre z nich rozsławione szeroko w świecie”.                                                                                                                                                                 Ewa  Szelburg-Zarembina Cment...

             "...pragnęłabym całą posiadłość, wraz z grobowcem i "Chatą",  ofiarować Narodowi Polskiemu,  uważając całość ze wszystkimi pamiątkami i ruchomościami,  tam się znajdującymi, i takiemi,  które  powinny wrócić jako muzeum im.  Ś p Stefana Żeromskiego." Oktawia Żeromska fragment aktu fundacji Muzeum Stefana Żeromskiego w Nałęczowie Oktawia Wiktoria Cecylia Radziwiłłowiczówna  Rodkiewiczowa Żeromska  córka lekarza społecznika, pasierbica dyrektora uzdrowiska w Nałęczowie, żona uczestnika powstania styczniowego (pierwszy mą ż ),    ż ona  Stefana  Żeromskiego, matka Heni Rodkiewiczówny i Adama Żeromskiego , teściowa Jana Koszczyc-Witkiewicza... 

"Ludzie byliby o wiele lepsi, gdyby chociaż raz w roku mogli przyjechać do Nałęczowa" Bolesław Prus Niezwykle ciekawy obraz Nałęczowa widziany oczami wielkiego wielbiciela tego uzdrowiska Bolesława Prusa można znaleźć w jego Kronikach Tygodniowych. Przez prawie trzydzieści lat (1882-1910) Bolesław Prus był najwierniejszym kuracjuszem tego miejsca, przyjeżdżając corocznie na kuracje do Nałęczowa - a cierpiał na agorafobię , czyli lęk przestrzeni. Bolesław Prus zdecydował " musz ę  jechać na wodnistą kurację do Nałęczowa." Do  Nałęczowa   przyjechał  już jako znany pisarz -  tutaj  kontynuował swoją pracę literacką, stąd wysyłał felietony do Kuriera Warszawskiego, Tygodnika Ilustrowanego... 

Nałęczów - małe miasteczko, uzdrowisko na Lubelszczyznie znane było  już w pierwszej połowie XIX wieku dzięki zakładowi leczniczemu,  który wykorzystywał miejscowe źródła mineralne. Od 1980 roku do wybuchu I wojny światowej Nałęczów przeżywał swój najświetniejszy okres. W tym czasie  Nałęczów stał się kolonią literacką - uzdrowisko odwiedzali wybitni literaci.