Jesienny spacer w park zdrojowy w Nałęczowie

 

Początki Parku Zdrojowego w Nałęczowie sięgają końca XVIII wieku. Jego założycielem był Stanisław Małachowski, starosta wąwolnicki herbu Nałęcz, który wybudował rezydencję w miejscowości nazwanej Nałęczów. Na terenie parku znajduje się Pałac Małachowskich, najstarsze zabytkowe sanatorium, łazienki oraz domki: angielski i grecki. Reaktywowanie uzdrowiska i powołanie w końcu XIX wieku spółki udziałowej do prowadzenia zakładu leczniczego było zasługą trzech lekarzy-sybiraków: Fortunata Nowickiego, Wacława Lasockiego i Konrada Chmielewskiego. Utworzyli oni nowoczesny zakład kąpielowy.

 

Zakład Hydroterapii obecnie Sanatorium Książe Józef położony jest parku nad stawem, w miejscu dawnych zabudowań dworskich.

Literacki opis zakładu leczniczego jako uzdrowiska Cisy znajduje się w Ludziach bezdomnych Stefana Żeromskiego (1900 rok).

Bolesław Prus, najwierniejszy kuracjusz Nałęczowa, mieszkał tu w 1910 roku podczas swojego ostatniego pobytu w uzdrowisku. 

 

Nad brzegiem stawu pomnik spacerujących kaczek...

Tak wyglądał welocyped Pana Bolesława. W parku nałęczowskim uczył się jeździć na welocypedzie mimo wielokrotnych upadków i rozdartych spodni.

Pana Bolesława pisał do swojej żony, Oktawii:
"Najdroższa Laluniu! 13-go sierpnia o 6-ej rano przyjechałem do Nałęczowa,  przez 14-ty wypocząłem, a dzisiaj piszę do Ciebie, moje złotko, i piszę na maszynie! 
W dodatku wykąpałem się i przejechałem na rowerze...

Dokoła welocypedu znajduja się tabliczki z autografami znanych polskich kolarzy.

 

Kaczki krzyżówki - samiec w szacie godowej (u góry) i samica (u dołu)

Pan Bolesław na chwilę przysiadł na ławce przed Sanatorium Książe Józef; jego stałe miejsce to Pałac Małachowskich, który aktualnie jest remontowany.

Rzeźby - jest ich dużo w parku; te poniżej znajdują się w pobliżu sanatorium i Palmiarni.

Domek Grecki stoi tuż obok Sanatorium Książę Józef. Budynek powstał w 1882 roku.

Domek Gotycki zwany również Willą Angielską. Powstał pod koniec XIX wieku.

Sanatorium Stare Łazienki - jest to najstarszy, zabytkowy budynek sanatoryjny Nałęczowa. Zbudowane zostały na wzór łazienek warszawskich przez Małachowskich w 1821 roku. Małachowscy wybudowali to pierwsze prawdziwe sanatorium gdy zauważono jak dużo kuracjuszy zaczęło przyjeżdżać do Nałęczowa.

Kąpieli zażywał tu m.in. książę Adam Kazimierz Czartoryski – właściciel rezydencji w Puławach, ówczesnego ośrodka kulturalnego. 

Czas na gorącą czekoladę! W Domu Zdrojowym i Palmiarnii oprócz Pijalni Wód Mineralnych mieści się Pijalnia Czekolady Wedla.

W Pijalni Wód Mineralnych znajdują sie trzy ujęcia wody źródlanej: Miłość, Barbara i Celiński. Wśród palm znajduje się galeria rzeźb przedstawiająca osoby związane z Nałęczowem.

Walentyna Nagórska - związana z oświatą, założycielka teatru amatorskiego. Działaczka Stowarzyszenia Oświatowego "Światło". Mieszkała w willi Różanej, gdzie znajdowało sie centrum życia kulturalnego i politycznego ówczesnego Nałęczowa. Bywali tutaj między innymi : Bolesław Prus, Stefan Żeromski, Zofia Nałkowska, Władyslaw Tatarkiewicz.

Konrad Chmielewski (l) - jeden z trzech twórców uzdrowiska w Nałęczowie. Był uczestnikiem powstania styczniowego, za co został zesłany na Syberię.  W 1867 roku po powrocie do kraju ożenił się z Oktawią Radziwiłłowicz (matką Oktawii Żeromskiej). W Warszawie państwo Chmielewscy prowadzili "Salon Literacki". Bywali u nich: Henryk Sienkiewicz, Adolf Dygasiński, Aleksander Świętochowski, Stanisław Witkiewicz, Józef Chełmoński, Adam Chmielowski, Bolesław Prus i inni. Doktor Chmielewski był dyrektorem Zakładu Leczniczego w Nałęczowie w latach 1886-1899.

Michał Górski (p) - inżynier, właściciel dóbr nałęczowskich w końcu XIX wieku, administrator i członek Rady Nadzorczej Zakładu Leczniczego.