Żmigród - stara uliczka lubelska i Pałac Wrońskich

Wejście na ulicę Żmigród od strony ulicy Bernardyńskiej

 

 

 

 

 

Ulica Żmigród jest położona w pobliżu Starego Miasta, między ulicami Królewską i Bernardyńską. Ta nazwa nadana jest tej ulicy dopiero w XIX wieku. W średniowiecznym Lublinie Żmigród był nazwą dzielnicy. Wówczas ta dzielnica obejmowała duży obszar od klasztoru Bernardynów, wzdłuż doliny rzeki Bystrzycy do ulicy Misjonarskiej i wzgórza z kościołem i klasztorem Misjonarzy.

 

  ✮ Żmigród 10 - Dawny pałac Małachowskich z XVIII wieku. Dziś kamienica mieszkalna.

 ✮ Żmigród 12 - kamienica datowana z 1914 roku.

 

✮ Żmigród 4 / Wyszyńskiego 3 - Pałac Wrońskich (Hussarów)
W tej kamienicy w XVII wieku mieścił się browar, który należał do kupca Bartłomieja Helta.
Kolejnymi właścicielami pałacu byli Lubomirscy, którzy przebudowali tę kamienicę i budowla stała się pałacem. Na początku XIX wieku pałac kupiła rodzina Wrońskich i w tym czasie mieściła się tutaj sala teatralna. Nastąpiło to po wielkiem pożarze w centrum miasta w 1803 roku, gdy spłonęła pierwsza siedziba teatru lubelskiego (Komedialnia na Korcach). Józef Wroński przekazał później ten pałac córce Mariannie i jej mężowi Józefowi Bentkowskiemu
Następni właściciele, Hussarowie, zamienili budynek na mieszkalny.

Pierwsze dwa zdjęcia tył Pałac Wrońskich, i to jest ulica Żmigród 4; na następnych zdjęciach front pałacu - i jest to Wyszyńskiego 3 (dawna Zamojska).

W roku 1877 urodził się tu Aleksander Zelwerowicz (1877-1955), polski aktor, reżyser, prezes teatru i pedagog. Otrzymał Order Polonia Restituta i jest jednym z polskich Sprawiedliwych wśród Narodów Świata

W tym domu w czasie wojny mieszkał profesor Mieczysław Popławski (1893-1946), wybitny nauczyciel łaciny i profesor filologii klasycznej i kultury klasycznej na KUL-u. W swoim mieszkaniu prowadził tzw. „tajne komplety”. Pisała o nim Anna Kamieńska w swojej książce „Rozmowy z Profesorem Daleczko”, dedykowanej „nauczycielom czasów wojny i okupacji (1939 – 1945)”.


 

 ✮ Żmigród 7- mieszkał tu wybitny żużlowiec, dwukrotny indywidualny mistrz Polski Włodzimierz Szwendrowski.

✮ Żmigród 1 jest to jedna z dwóch oficyn pałacu Pociejów, którego front znajduje się na ulicy Królewskiej. W latach 1392-1946 działała w tej kamienicy drukarnia "Popularna". Przed wojną z tą drukarnią związani byli Józef Czechowicz i Józef Łobodowski, którzy drukowali tu swoje utwory.Tu także były drukowane tomiki poezji Franciszki Arnsztajnowej i Bronisława Michalskiego.

W czasie okupacji drukowano tutaj zamówienia niemieckiej administracji okupacyjnej. I także drukowano tu nielegalne ulotki i pisma dla polskiego państwa podziemnego. W wyniku donosu, w marcu 1944 roku, Niemcy aresztowali czternastu drukarzy z drukarni "Popularnej" - wszystkich rozstrzelano na Majdanku 3 czerwca 1944 roku.

Widok z ulicy Żmigród w kierunku Katedry i Wieży Trynitarskiej.

Tuż przy wyjściu z ulicy Żmigród na ulicę Królewską  po stronie lewej znajduje się mural z wierszem Józefa Czechowicza: Poemat o mieście Lublinie.

✮ Żmigród 2 / Wyszyńskiego 1- widok od strony ulicy Króolewskiej na ulicę Żmigród. Po lewej stronie ulicy znajduje się okazała kamienica; front tej kamienicy jest to ulica Wyszyńskiego 1 (dawniej Zamojska 1).

Właścicielem kamienicy był Henryk Paprocki, architekt miejski w Lublinie, autor projektów wielu lubelskich kamienic i budynków użyteczności publicznej. On m.im zaprojektowal kamienice na ulicy Narutowicza 22 i Górnej 11. Kamienica Wyszyńskiego 1 została wybudowana wbrew opinii publicznej; uważano że ta kamienica zamyka widok na Stare Miasto od strony traktu zamojskiego, a ponadto szpeci ulicę Zamojską.

 

Ośrodek „Brama Grodzka ‐ Teatr NN”

Tomasz Pietrasiewicz - Żmigród i okolice, przewodnik Teatru NN