Cmentarz ewangelicki - ulica Lipowa, Lublin
Kościół ewangelicko - augsburski św. Trójcy
A historia społeczności ewangelickiej w Lublinie sięga połowy XVI wieku. Świadectwem jej obecności jest pochodzący z końca XVIII wieku kościół parafialny przy ul. Ewangelickiej (aktualnie jedyny czynny kościół luterański na Lubelszczyźnie). Obecnie przy kościele Ewangelicko-Augsburskim pw. Trójcy Świętej w Lublinie trwają prace remontowo-konserwatorskie.
※ ※ ※ ※ ※ ※
Zmarli z rodzin ewangelickich chowani byli zazwyczaj na cmentarzu przy Kościele ewangelicko-augsburski św.Trojcy w Lublinie. W 1826 władze miasta nakazały parafii przeniesienie cmentarza w miejsc gdzie istniał już cmentarz rzymsko-katolicki.
W tym roku też postawiono pierwszy nagrobek zmarłej Anny z Henclów Müller, a niedługo potem miejsce to zostało otoczone ceglanym murem.
Niedawno na cmentarzu powstała ścieżką edukacyjna dającą możliwość poznania życia pochowanych tu ludzi z mniejszości wyznaniowej, zasłużonych dla naszego miasta i którzy mieli znaczny wpływ na historię miasta.
※ ※ ※ ※ ※ ※
Znani ewangelicy związani z Lublinem
✮ Karol Rudolf Vetter (1810-1883) urodził się w Poznaniu. Praktykę browarniczą odbył w jednym z browarów warszawskich. W 1835 roku przybył na Lubelszczyznę i we wsi Zawieprzyce otworzył wytwórnię porteru i likierów. Dziewięć lat później przeniósł się do Lublina, gdzie w budynkach zakupionych po Klasztorze Reformatów przy ulicy Bernardyńskiej uruchomił destylarnie wódek, a później browar. Jako pierwszy na Lubelszczyźnie produkował piwo bawarskie. Zakłady Vettera należały do największych tego typu fabryk na Lubelszczyźnie.
Zmarł w 1883 roku w Lublinie. Browar i destylarnie przy ulicy Bernardyńskiej pozostawił synom: Augustowi i Juliuszowi oraz córkom: Kazimierze i Karolinie
August Vetter znany był ze swojej aktywności społecznej i charytatywnej. Podobnie jak ojciec, należał do Lubelskiego Towarzystwa Dobroczynności. Był także współzałożycielem Kasy Pożyczkowej Przemysłowców Lubelskich (Lublinianka) i Towarzystwa Kredytowego Miejskiego. Dzięki jego staraniom i wkładowi finansowemu w 1905 roku, a także brata Juliusza, wybudowano przy ulicy Bernardyńskiej okazały, neogotycki gmach dla rozwijającej się Szkoły Handlowej, noszącej imię obu braci Vetterów. Była to pierwsza - po 1905 roku - polska szkoła w Królestwie Polskim. Funkcje Prezesa Rady Opiekuńczej Szkoły Handlowej August Vetter pełnił dożywotnio. Był hojnym fundatorem stypendiów dla niezamożnych uczniów szkoły, przekazywał też liczne darowizny dla potrzebujących osób i instytucji. Był również wśród założycieli powstałego w 1914 roku Muzeum Lubelskiego. Zmarł w Lublinie.
Jako współspadkobierca fortuny rodzinnej, prowadził odziedziczony po ojcu browar przy ulicy Bernardyńskiej, destylarnie wódek przy ulicy Misjonarskiej i założoną tam do spółki z bratem Augustem - słodownie.
Po śmierci brata w 1907 roku, Juliusz stał się jedynym właścicielem tych trzech zakładów. Przejął po Auguście również funkcje prezesa Rady Opiekuńczej Szkoły Handlowej. Sama szkoła, jak również wybudowany w 1905 roku na jej potrzeby imponujący, neogotycki budynek przy ulicy Bernardyńskiej, powstały dzięki staraniem obu braci Vetterów.
Juliusz Vetter zasłynął także jako fundator gmachu szpitala dziecięcego przy ulicy Poczętkowskiej (obecnie Staszica) w Lublinie. Pełnił funkcję Prezesa Zarządu Szpitala, jak również wspomagał finansowo jego utrzymanie.
Podobnie jak ojciec i brat działał czynnie w ramach Lubelskiego Towarzystwa Dobroczynności, przeznaczając pokaźne środki na cele społeczne i charytatywne. Jego żona Bronisława opiekowała się przytułkiem starców i kalek im. Augusta Vettera.
✮ Rodzina Haberlau - W II połowie XIX wieku Ludwik Haberlau przybył do Lublina z Warszawy. Jego syn, Gustaw Haberlau, ukończył studia farmaceutyczne na Uniwersytecie Warszawskim. Gdy wrócił do Lublina kontynuowal naukę w aptekarstwie w aptece zlokalizowanej w Hotelu Europejskim. Później kupił te aptekę od ówczesnego właściciela Jana Karo (ewangelika) i wszedł w spółkę z Antonim Steckim. Była to wówczas największa apteka w Lublinie z własnym laboratorium, w którym produkowano suszone zioła, tinktury, intrakty i syropy; sprzedawano w niej również wodę sodowa i kefir. Z czasem do spółki Stecki-Heberlau dołączył Adam Tomaszewski. Apteka funkcjonowała w formie trzyosobowej spółki do 1950 roku, kiedy została upaństwowiona.
Ń)
✮ Robert Moritz (1830-1906) Urodził się w 1830 roku jako syn Edwarda Moritza - Saksończyka przybyłego do Polski na początku XIX wieku z Poznańskiego, gdzie osiedli Mortitzowie. Robert przeniósł się do Lublina. Tutaj podjął pracę jako kotlarz w warsztacie swojego krewnego, Józefa Przybylskiego. Ożeniwszy się z jego córką, przejął kierownictwo nad zakładem. Po śmierci żony ożenił się powtórnie z Antoniną z Lubowieckich, współwłaścicielką wytwórni narzędzi rolniczych. Z tego małżeństwa w 1865 roku urodził się syn Wacław. Rok wcześniej Robert Moritz założył do spółki ze Szkotem Aleksandrem McLeodem niewielką Fabrykę Narzędzi Rolniczych przy Krakowskim Przedmieściu 62 - przejmujac wcześniej upadający zakład produkujący maszyny rolnicze. Z czasem miejsce McLeoda w spółce z Moritzem zajął Wacław Kreczmar. W 1883 roku do spółki dołączył pracujący już w fabryce syn Moritza - Wacław, który niedługo potem przejął i rozbudował zakład.
✮ Wacław Moritz (1865-1947) Wacław Karol Moritz urodził się w 1865 roku, syn Roberta Karola z pochodzenia Niemca, założyciela Fabryki Maszyn i Narzędzi Rolniczych w Lublinie.
W roku 1893 Wacław Moritz został wspólnikiem firmy swojego ojca, a dwa lata później jej jedynym właścicielem. Pod jego zarządem zakład został rozbudowany i wyposażony w maszynę parowa, a w 1900 roku przeniesiony do nowego obiektu fabrycznego, wybudowanego w okolicach dzisiejszej ulicy Fabrycznej. Moritz produkował głównie sieczkarnie, pługi, młockarnie, siekacze do ziemniaków i buraków, wialnie oraz odlewy żeliwne dla potrzeb technicznych i budowlanych. Krajowych i zagranicznych odbiorców zachęcała wysoka jakość wyrobów, za które fabryka otrzymywała nagrody i wyróżnienia.
W 1911 roku Wacław Moritz był jednym ze współzałożycieli Stowarzyszenia Techników Miasta Lublina. Należał do Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół", był również jednym z organizatorów Koła Lubelskiego Polskiej Macierzy Szkolnej i członkiem jej zarządu. W okresie okupacji austro-węgierskiej pełnił obowiązki wiceprezydenta Lublina. W latach międzywojennych należał do Stronnictwa Narodowego, zasiadając w ławach Rady Miejskiej.
Po śmierci Wacława Moritza w 1947 roku nastąpiło upaństwowienie zakładu.
✮ Ks. Karol Jonscher (1809-1887) - urodził się w 1809 roku w Płocku. W 1838 roku został proboszczem Parafii Ewangelicko-Augsburskiej Sw. Trójcy w Lublinie.
Urząd ten sprawował przez 46 lat do 1884 roku. Ks. Jonscher był nauczycielem gimnazjalnym, udzielał się także w Lubelskim Towarzystwie Dobroczynności. Zmarł w 1887 roku w Łodzi, pochowany został w Lublinie na cmentarzu ewangelickim.
Epitafium ks.Karola Jonschera znajduje się we wnętrzu lubelskiego kościoła ewangelio-augsburskiego.
Ń)
✮ Emil Plage (1869-1909) Urodził się w Lublinie. Jego ojciec, Albert Plage, prowadził przy ulicy Bernardyńskiej warsztat kotlarski zajmujący się produkcją aparatury do gorzelni. Z czasem zakład przekształcił się w fabrykę, którą Emil odkupił od ojca w 1897 roku, a w dwa lata później wszedł w spółkę z inżynierem Teofilem Laśkiewiczem.
Wspólnicy rozbudowali firmę, która działała pod nazwa "Zakłady Mechaniczne E. Plage i T.Laśkiewicz" w Lublinie. Zakład, zlokalizowany na Bronowicach (u zbiegu dzisiejszych ulic Wrońskiej i Drogi Męczenników Majdanka) specjalizował się w produkcji kompletnej aparatury do gorzelni, cukrowni, krochmalni, browarów oraz kuchni wojskowych. Od 1907 roku zakłady rozpoczęły na dużą skalę produkcję kotłów parowych oraz konstrukcji żelaznych dla cukrowni i cementowni. Wyroby firmy miały dobra opinie i szeroki zbyt przede wszystkim wśród przedsiębiorców rosyjskich.
W 1906 roku Emil Plage założył pierwszy w Lublinie zakład rektyfikacji spirytusu, w którym stosował nowatorskie metody produkcyjne. Ponadto Był aktywnym działaczem Lubelskiego Towarzystwa Dobroczynności oraz Polskiej Szkoły Handlowej.
Emil Plage zmarł bezpotomnie w 1909 roku. Po jego śmierci zakład pod dawna nazwa prowadził Teofil Laśkiewicz, który po I wojnie światowej zajął się produkcja samolotów i karoserii samochodowych.
✮ Robert Moritz (1830-1906) Urodził się w 1830 roku jako syn Edwarda Moritza - Saksończyka przybyłego do Polski na początku XIX wieku z Poznańskiego, gdzie osiedli Mortitzowie. Robert przeniósł się do Lublina. Tutaj podjął pracę jako kotlarz w warsztacie swojego krewnego, Józefa Przybylskiego. Ożeniwszy się z jego córką, przejął kierownictwo nad zakładem. Po śmierci żony ożenił się powtórnie z Antoniną z Lubowieckich, współwłaścicielką wytwórni narzędzi rolniczych. Z tego małżeństwa w 1865 roku urodził się syn Wacław. Rok wcześniej Robert Moritz założył do spółki ze Szkotem Aleksandrem McLeodem niewielką Fabrykę Narzędzi Rolniczych przy Krakowskim Przedmieściu 62 - przejmujac wcześniej upadający zakład produkujący maszyny rolnicze. Z czasem miejsce McLeoda w spółce z Moritzem zajął Wacław Kreczmar. W 1883 roku do spółki dołączył pracujący już w fabryce syn Moritza - Wacław, który niedługo potem przejął i rozbudował zakład.
Górna część pomnika Roberta Moritza znajdowała się na ziemi. Poniższe zdjęcie z internetu pokazuje tę część nagrobka Roberta Moritza. Powyżej był jeszcze krzyż.
✮ Wacław Moritz (1865-1947) Wacław Karol Moritz urodził się w 1865 roku, syn Roberta Karola z pochodzenia Niemca, założyciela Fabryki Maszyn i Narzędzi Rolniczych w Lublinie.
W roku 1893 Wacław Moritz został wspólnikiem firmy swojego ojca, a dwa lata później jej jedynym właścicielem. Pod jego zarządem zakład został rozbudowany i wyposażony w maszynę parowa, a w 1900 roku przeniesiony do nowego obiektu fabrycznego, wybudowanego w okolicach dzisiejszej ulicy Fabrycznej. Moritz produkował głównie sieczkarnie, pługi, młockarnie, siekacze do ziemniaków i buraków, wialnie oraz odlewy żeliwne dla potrzeb technicznych i budowlanych. Krajowych i zagranicznych odbiorców zachęcała wysoka jakość wyrobów, za które fabryka otrzymywała nagrody i wyróżnienia.
W 1911 roku Wacław Moritz był jednym ze współzałożycieli Stowarzyszenia Techników Miasta Lublina. Należał do Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół", był również jednym z organizatorów Koła Lubelskiego Polskiej Macierzy Szkolnej i członkiem jej zarządu. W okresie okupacji austro-węgierskiej pełnił obowiązki wiceprezydenta Lublina. W latach międzywojennych należał do Stronnictwa Narodowego, zasiadając w ławach Rady Miejskiej.
Po śmierci Wacława Moritza w 1947 roku nastąpiło upaństwowienie zakładu.
✮ Ks. Karol Jonscher (1809-1887) - urodził się w 1809 roku w Płocku. W 1838 roku został proboszczem Parafii Ewangelicko-Augsburskiej Sw. Trójcy w Lublinie.
Urząd ten sprawował przez 46 lat do 1884 roku. Ks. Jonscher był nauczycielem gimnazjalnym, udzielał się także w Lubelskim Towarzystwie Dobroczynności. Zmarł w 1887 roku w Łodzi, pochowany został w Lublinie na cmentarzu ewangelickim.
Epitafium ks.Karola Jonschera znajduje się we wnętrzu lubelskiego kościoła ewangelio-augsburskiego.
✮ Rodzina Semadenich - Kacper Semadeni (1762-1839) szwajcarski cukiernik, w Warszawie, w 1827 roku otworzył pierwszy ze swoich lokali. Miał siedmiu synów, z których do Lublina trafił Andrzej Semadeni (1802-1886). W 1836 roku przy ulicy Królewskiej założył on własny zakład cukierniczy. Jego synowie Kacper (1832-1886) i Aleksander (1844-1893), otworzyli swoja cukiernie u zbiegu Krakowskiego Przedmieścia i ulicy Poczętkowskiej (dzisiejszej Staszica). Z kolei Andrzej Teodor Semadeni (1870-1906) oprócz cukierni zajmował sie amatorsko fotografia. Zasłynął jako wydawca kart pocztowych. Członkowie rodziny Semadenich wspomagali działalność Lubelskiego Towarzystwa Dobroczynności. 
✮ Adolf Frick (1846-1891) był współwłaścicielem browaru "A. i J. Frick" który prowadził ze swoim bratem. Zasłynął jako inicjator i założyciel Kasy Pożyczkowej Przemysłowców Lubelskich oraz twórca Towarzystwa Kredytowego. Miejskiego. Pierwsza instytucja udziela głównie kredytów inwestycyjnych i obrotowych, a druga - hipotecznych.
Kasa Pożyczkowa była największa spółdzielnia oszczędnościowo-kredytowa w mieście. Dzięki Frickom powstał w Lublinie rynek finansowy, niezbędny do dalszego rozwoju przemysłowego.
Zainicjowana przez Adolfa Fricka budowę okazałego gmachu Kasy Przemysłowców Lubelskich, usytuowanego u zbiegu Krakowskiego Przedmieścia z ulica Kołłątaja, rozpoczęto w 1899 roku, a ukończono już w 1899 roku (hotel Lublinianka).
Adolf Frick był także pomysłodawcą budowy teatru przy ówczesnej ulicy Namiestnikowskiej (obecnego teatru im. Juliusza Osterwy przy ulicy Narutowicza) oraz Resursy Kupieckiej.
Kasa Pożyczkowa była największa spółdzielnia oszczędnościowo-kredytowa w mieście. Dzięki Frickom powstał w Lublinie rynek finansowy, niezbędny do dalszego rozwoju przemysłowego.
Zainicjowana przez Adolfa Fricka budowę okazałego gmachu Kasy Przemysłowców Lubelskich, usytuowanego u zbiegu Krakowskiego Przedmieścia z ulica Kołłątaja, rozpoczęto w 1899 roku, a ukończono już w 1899 roku (hotel Lublinianka).
Adolf Frick był także pomysłodawcą budowy teatru przy ówczesnej ulicy Namiestnikowskiej (obecnego teatru im. Juliusza Osterwy przy ulicy Narutowicza) oraz Resursy Kupieckiej.
✮ Ks. Aleksander Schoeneich (1861-1939) urodził się w 1861 roku w Warszawie. Ukończył teologie ewangelicka na rosyjskim uniwersytecie w Dortacie (dzisiejsze Tartu w Estonii), gdzie studiował również filozofię i religioznawstwo. Od 1886 roku był wikariuszem w warszawskiej Parafii
luterańskiej św.Trojcy. Jednocześnie pełnił funkcje kapelana wojsk carskich.
W 1888 roku został wybrany na proboszcza Parafii Ewangelicko-Augsburskiej Diecezji Warszawskiej, w latach 1921-1936 - Diecezji Północno-Wschodniej, a od 1937 do 1939 roku - Seniora Diecezji Lubelskiej.
Był cenionym luterańskim teologiem oraz pisarzem i publicysta religijnym. Współredagował ewangelickie czasopismo "Zwiastun". Opublikował kilka książek oraz około 300 artykułów o tematyce teologiczno-religijnej. Prowadził intensywna dzialalność społeczną, m.in. jako współzałożyciel Biblioteki Publicznej im.H.Łopacińskiego w Lublinie
i wiceprezes Lubelskiego Towarzystwa Szkół Średnich. Brał również udział w Działalności Muzeum Lubelskiego. W latach 1916-1918 był członkiem Rady Miejskiej Lublina. W okresie II RP uczestniczył w pracach Komisji Plebiscytowej na Rzecz Polski na Mazurach. Niezależnie od tego opowiadał się przeciw zaangażowaniu swojego Kościoła w życie polityczne.
Władze polskie doceniły zasługi ks. Schoeneicha, honorując go m.in. Odznaka Honorowa "Za Walkę o Szkole Polska". Ponadto otrzymał tytuł doctora honoris causa Wydziału Teologii Ewangelickiej Uniwersytetu Warszawskiego. Zmarł 8 maja 1939 roku w Lublinie
luterańskiej św.Trojcy. Jednocześnie pełnił funkcje kapelana wojsk carskich.
W 1888 roku został wybrany na proboszcza Parafii Ewangelicko-Augsburskiej Diecezji Warszawskiej, w latach 1921-1936 - Diecezji Północno-Wschodniej, a od 1937 do 1939 roku - Seniora Diecezji Lubelskiej.
Był cenionym luterańskim teologiem oraz pisarzem i publicysta religijnym. Współredagował ewangelickie czasopismo "Zwiastun". Opublikował kilka książek oraz około 300 artykułów o tematyce teologiczno-religijnej. Prowadził intensywna dzialalność społeczną, m.in. jako współzałożyciel Biblioteki Publicznej im.H.Łopacińskiego w Lublinie
i wiceprezes Lubelskiego Towarzystwa Szkół Średnich. Brał również udział w Działalności Muzeum Lubelskiego. W latach 1916-1918 był członkiem Rady Miejskiej Lublina. W okresie II RP uczestniczył w pracach Komisji Plebiscytowej na Rzecz Polski na Mazurach. Niezależnie od tego opowiadał się przeciw zaangażowaniu swojego Kościoła w życie polityczne.
Władze polskie doceniły zasługi ks. Schoeneicha, honorując go m.in. Odznaka Honorowa "Za Walkę o Szkole Polska". Ponadto otrzymał tytuł doctora honoris causa Wydziału Teologii Ewangelickiej Uniwersytetu Warszawskiego. Zmarł 8 maja 1939 roku w Lublinie
✮ Rodzina Wilhelma Hessa. Wilhelm Hess był z pochodzenia Czechem. Urodził się w 1848 roku w miejscowości Luze. W 1863 roku w celach zarobkowych wyjechał do USA. Jako robotnik fabryk w Buffalo i Chicago zdobył wiedzę dotyczącą mechaniki produkcji wag.
Podczas pobytu w Ameryce ożenił się z Czeszką, Elżbieta Cizek.
Wilhelm Hess wrócił do Czech, zaś w 1876 roku postanowił wyjechać do Kijowa. Nie dotarł tam jednak, gdyż choroba córki zmusiła go do zatrzymania się w Lublinie. Tu otworzył zakład naprawy wag, by wkrótce rozpocząć ich samodzielna produkcje, opierając się na doświadczeniach amerykańskich. Własny zakład Hess uruchomił w roku 1879 w specjalnie wybudowanym obiekcie przy ulicy Lubartowskiej. W ciągu kolejnych lat Wilhelm Hess pozyskał dla rozwinięcia swej działalności nowe terenu przy ulicy Lubartowskiej, nadając rozproszonej dotąd zabudowie fabrycznej bardziej zwarty charakter. Zakład działał pod nazwa "Fabryka Wag W.Hess" w Lublinie. Oprócz wag dziesiętnych, setnych i stołowych produkował także wagi wagonowe, wozowe, bagażowe, ciężary i imadła. Wyroby Hessa cieszyły się zbytem nie tylko w Królestwie Polskim, ale i w całej Rosji. Fabryka posiadała filie w Berdyczowie, Białymstoku, Smoleńsku oraz od 1940 roku w Jekaterynosławiu, którą kierował początkowo najstarszy syn Hessa - Wilhelm, a później jego zięć Klemens Borowski.
Pierwsza wojna światowa spowodowała znaczne ograniczenie produkcji, zła sytuacje fabryki pogłębił kryzys gospodarczy lat 30. Wilhelm Hess zmarł w Luze, w Czechach, w 1932 roku, jeszcze przed ogłoszeniem upadłości jego fabryki w Lublinie. Został pochowany w swej rodzinnej miejscowości. W 1934 roku działalność fabryki kontynuował syn Wilhelma - Karol Hess, używajac w dalszym ciągu nazwy "Fabryka Wag W.Hess". W 1947 roku fabryka została upaństwowiona i utworzono Lubelskie Fabryki Wag.
Podczas pobytu w Ameryce ożenił się z Czeszką, Elżbieta Cizek.
Wilhelm Hess wrócił do Czech, zaś w 1876 roku postanowił wyjechać do Kijowa. Nie dotarł tam jednak, gdyż choroba córki zmusiła go do zatrzymania się w Lublinie. Tu otworzył zakład naprawy wag, by wkrótce rozpocząć ich samodzielna produkcje, opierając się na doświadczeniach amerykańskich. Własny zakład Hess uruchomił w roku 1879 w specjalnie wybudowanym obiekcie przy ulicy Lubartowskiej. W ciągu kolejnych lat Wilhelm Hess pozyskał dla rozwinięcia swej działalności nowe terenu przy ulicy Lubartowskiej, nadając rozproszonej dotąd zabudowie fabrycznej bardziej zwarty charakter. Zakład działał pod nazwa "Fabryka Wag W.Hess" w Lublinie. Oprócz wag dziesiętnych, setnych i stołowych produkował także wagi wagonowe, wozowe, bagażowe, ciężary i imadła. Wyroby Hessa cieszyły się zbytem nie tylko w Królestwie Polskim, ale i w całej Rosji. Fabryka posiadała filie w Berdyczowie, Białymstoku, Smoleńsku oraz od 1940 roku w Jekaterynosławiu, którą kierował początkowo najstarszy syn Hessa - Wilhelm, a później jego zięć Klemens Borowski.
Pierwsza wojna światowa spowodowała znaczne ograniczenie produkcji, zła sytuacje fabryki pogłębił kryzys gospodarczy lat 30. Wilhelm Hess zmarł w Luze, w Czechach, w 1932 roku, jeszcze przed ogłoszeniem upadłości jego fabryki w Lublinie. Został pochowany w swej rodzinnej miejscowości. W 1934 roku działalność fabryki kontynuował syn Wilhelma - Karol Hess, używajac w dalszym ciągu nazwy "Fabryka Wag W.Hess". W 1947 roku fabryka została upaństwowiona i utworzono Lubelskie Fabryki Wag.
✮ Rodzina Krausse - w 1874 roku bracia Edward i Henryk Jan, synowie Wilhelma Krausse, zakupili od właścicieli Tatar drewniany młyn królewski zwany Papiernia, który gruntownie zmodernizowali. Murowany młyn, wyposażony w turbinę wodna zprzężona ze wspomagająca napęd maszyna parowa, funkcjonował pod nazwa "Młyn wodno-parowy H.i E. Krausse". Zakład był jednym z najnowocześniejszych w Lublinie i posiadał własną bocznice kolejowa, przyłączona do nowo wybudowanej linii kolejowej Lublin-Warszawa.
Edward Krausse był wieloletnim prezesem Kasy Pożyczkowej Przemysłowców Lubelskich, oraz członkiem Kolegium Zboru Ewangelickiego. W 1894 roku sprzedał on swoje udziały w przedsiębiorstwie trzeciemu z braci - Adolfowi, który wraz z Henrykiem Janem prowadził młyn automatyczny wodno-parowy, funkcjonujący od tej pory pod nazwa "Adolf i Henryk Bracia Krausse".
Mąki i kasze produkowane przez braci Krausse cieszyły się dużym powodzeniem wśród nabywców, zostały też nagrodzone
Wielkim Złotym Medalem podczas Wielkiej Wystawy Rolniczej w 1901 roku.
Po śmierci Adolfa w 1919 roku, młynem zarządzali jego dwaj synowie, najstarszy - Jan i najmłodszy - Edward. Bracia stale doskonalili i modernizowali wzniesiony w XIX wieku młyn. Z czasem wprowadzono elektryczność i transport samochodowy.
Po II wojnie światowej, do czasu upaństwowienia w 1948 roku, właścicielem młyna na Tatarach był Edward Krausse - syn Edwarda, zmarły w 2000 roku.
Edward Krausse był wieloletnim prezesem Kasy Pożyczkowej Przemysłowców Lubelskich, oraz członkiem Kolegium Zboru Ewangelickiego. W 1894 roku sprzedał on swoje udziały w przedsiębiorstwie trzeciemu z braci - Adolfowi, który wraz z Henrykiem Janem prowadził młyn automatyczny wodno-parowy, funkcjonujący od tej pory pod nazwa "Adolf i Henryk Bracia Krausse".
Mąki i kasze produkowane przez braci Krausse cieszyły się dużym powodzeniem wśród nabywców, zostały też nagrodzone
Wielkim Złotym Medalem podczas Wielkiej Wystawy Rolniczej w 1901 roku.
Po śmierci Adolfa w 1919 roku, młynem zarządzali jego dwaj synowie, najstarszy - Jan i najmłodszy - Edward. Bracia stale doskonalili i modernizowali wzniesiony w XIX wieku młyn. Z czasem wprowadzono elektryczność i transport samochodowy.
Po II wojnie światowej, do czasu upaństwowienia w 1948 roku, właścicielem młyna na Tatarach był Edward Krausse - syn Edwarda, zmarły w 2000 roku.
Pochowki dwuwyznaniowe
Jeśli jedno z małżonków wyznawało inne wyznanie niż współmałżonek, to nieraz chcieli oni spoczywać koło siebie. W tej sytuacji część ogrodzenia została wyburzana. Po jednej stronie muru była chowana jedna z osób, a po drugiej stronie - druga. I to był jeden grób. Taka szczególną sytuacja, znajdująca się na cmentarzu przy Lipowej, jest podobno trudno znaleźć na innych cmentarzach.
Zasłużeni ewangelicy lubelscy - ścieżka edukacyjna, opracowana przez M.Ner i A. Net, Lublin 2015
Michał Hucał - Ewangeliccy przemysłowcy Lublina