Renesansowe freski o tematyce świeckiej w Piwnicy pod Fortuną w Lublinie

 

Piwnica pod Fortuną znajduje się w piwnicach kamienicy Lubomelskich przy Rynku 8. To małe pomieszczenie ozdobione jest późnorenesansowymi malarstwem ściennym, które jest rzadkim przykładem na terenie Polski renesansowej polichromii o tematyce świeckiej.
Polichromia ta składa sie z kompozycji figuralnych wplecionych w roślinne motywy dekoracyjne.
Nazwa piwnicy związana jest z postacią Fortuny stojącej na kuli ziemskiej umieszczonej w muszli, wśród fal i trzymającej rozwiany żagiel. Postać Fortuny symbolizuje zmienność naszych losów. Ten obraz znajduje sie w centralnym punkcie sklepienia

W czasie okupacji Niemcy uważali to miejsce jako obraz kultury niemieckiej i w tym czasie piwnica ta nazywała się „Deutsche Weinkeller”. To zainteresowanie władz niemieckich tym obiektem spowodował napis w języku niemieckim znajdujący się na jednym z obrazów  Może to właśnie uratowało malowidła przed całkowitym zniszczeniem.

Do niedawna uważano że była to winiarnia gdzie mieszaństwo lubelskie spotykało sie w celach rorywkowych; a tematyka malarstwa w tym pomieszczniu miała im ten czas uprzyjemnić. A więc widać: mężczyznę obejmującego kobietę z odsłoniętą piersią czy przygotowującego się do strzału Amora...

 

 Scena zwana Amor i Psyche

Scena Triumfu Miłości

Scena zwana Szczęście w małżeństwie

Postacie ze zwierciadłem

Drzewo z popiersiami kobiet

 

Demokryt i Heraklit

Małpa ze zwierciadłem

 

Przedstawienie Fortuny na sklepieniu pomieszczenia Piwnicy pod Fortuną

Niedawno dwoje młodych historyków lubelskich dokonało niezwykłego odkrycia* - odnaleźli książkę z obrazami które powiązano z malarstwem umieszczonym na ścianach piwnicy. Większość z nich - siedem - pochodzi z książki Johanna Theodora i Johanna Israela de Bry wydanej w 1596 roku we Frankfurcie nad Menem.

Dwa pozostałe obrazy, w tym postać Fortuny, były wzorowane na rycinach Heinricha Ulricha z Norymbergi.

Wyniki prac zmieniły datę malowideł na czas po 1596 roku a także przeznaczenie tego miejsca. Było to na pewno miejsce spotkań. Jednak nie ogólnodostępna winiarnia dla mieszczan, a raczej miejsce dla wybranych. Może spotykali się tu ci, którzy przyjeżdżali na obrady Trybunału.

 

*Urszula Gulbińska-Konopa i Łukasza Konopa - Odnalezione wzory graficzne późnorenesansowych polichromii w tzw. Piwnicy pod Fortuną w kamienicy Lubomelskich w Lublinie; TABULARIUM HISTORIAE –TOM III: 2018

Malowidła w Piwnicy pod Fortuną wykonane zostały prawdopodobnie techniką suchego fresku i być może dlatego nie są teraz bardzo wyraźne,  obrazy nie są całkowicie widoczne, są blade.