Piękne freski w Kaplicy Tyszkiewiczów w kościele Dominikanów


 
Kościół dominikanów jest jedną z najstarszych świątyń Lublina. Wraz z klasztorem jest jedną z najdłużej istniejących instytucji naszego miasta. Uważa się, że dominikanie przybyli do Polski około 1253 roku.
W 1342 roku nastapiła budowa gotyckiej świątyni; była to fundacja Kazimierza Wielkiego.
 
 
W kościele dominikanów znajdują się dwie rokokowe ambony; obie powstały w XVIII wieku. Dwie ambony usytuowane naprzeciw siebie są wyjątkowe w kościołach.
Ambony były przeznaczone wyłącznie do głoszenia kazań i głównym powodem było udogodnienie dla kaznodziejów. Z prawej ambony wygłaszano kazania podczas mszy przy głównym ołtarzu, a z lewej ambony podczas mszy i nabożeństw odprawianych przy ołtarzu Matki Bożej Różańcowej (obok ambony). 
Nie jest prawdą, że były wykorzystywane do dysput religijnych z innowiercami lub przeznaczane na dyskusje podczas sejmików szlacheckich.

 
W kościele dominikanów w Lublinie znajduje się zwracąjacy uwagę ołtarz główny. Po obu stronach znajdują się prostokątne duże lustra w ramach.
Nad nimi jest dekoracja w formie baldachimu z kotarą i wazonu z girlandą kwiatów. Pod nimi zaś ustawione są stoliki z wygiętymi nogami.
Lustra te pełniły rolę lampy - odbijające się w nich światło rozjaśniało wnętrze dość ciemnego prezbiterium. A więc można było ograniczyć liczbę palonych świec. 



Kaplica Tyszkiewiczów została zbudowana w latach 1645-58 z fundacji Janusza Tyszkiewicza, wojewody kijowskiego. Po jego śmierci (w 1649 roku) opiekę nad budową kaplicy przejęli: siostra Tyszkiewicza Krystyna i Stanisław Popow-Witowski, wojewoda sandomierski. Głównym architektem kaplicy był murator lubelski Jan Cangerle. Sztukaterię wykonał Giovanni Battista Falconi.
Fresk Sąd ostateczny, dzieło Tomasza Muszyńskiego z lat 1654-58, znajduje sie na sklepieniu kopuły kaplicy Tyszkiewiczów. Jest to przykład monumentalnego malarstwa barokowego w Polsce. Równocześnie jest to jeden z najbardziej wartościowych fresków na terenie naszego kraju.
Fresk ten ilustruje  nastroje religijne ówczesnego Lublina. Był to czas  walki z reformacją kościoła, zapoczątkowaną przez Lutra i Kalwina. A w Lublinie było znaczne środowisko arian. I do tej walki stanęli m.in. dominikanie: został namalowany fresk Sąd Ostateczny skierowany przeciwko odstępcom od wiary.
Fresk ten był pierwszym monumentalnym, iluzjonistycznym malarstwem na ziemiach polskich. Scena przestawiona tutaj wygląda jakby była zawieszona na niebie, i ciągnąca się w nieskończoność.
Ten charakter polichromii to już jest sztuka pełnego baroku, który to okres będzie zamknięty przez inne niezwykle malarstwo iluzjonistyczne znajdujące się w katedrze lubelskiej.
Wielka szkoda, że aktualnie nie ma możliwości zobaczenia w całości tego  niezwykłego fresku. Kiedy byłam w tym kościele jesienią tego roku ta część kościoła była niedostępna do zwiedzania.


 

Kaplica Szaniawskich, (św. Marii Magdaleny) została zbudowana około 1660 roku. Rokokowy ołtarz jest prawdopodobnie z lata 1756-58 i pochodzi z warsztatu Sebastiana Zeisela.
W ołtarzu znajduje się obraz Marii Magdaleny z II połowy XVII wieku. 

XVIII-wieczny konfesjonał w kościele dominikanów


W kaplicy naprzeciw ołtarza znajduje się obraz przedstawiający 
pożar Lublina w 1719 roku, namalowany około 1740 roku. Obraz ten jest jednym z najważniejszych źródeł ikonograficznych przedstawiających Lublin w XVIII wieku. Miasto ukazane jest od strony północnej.

Kaplica Firlejowska (początkowo majaca imię św. Dominika, od 1899 roku nazywanej kaplicą Krzyża Świętego). Jest to  najstarsza z 11 kaplic w kościele Dominikanów w Lublinie. Kaplica ta stała się kaplicą grobową Firlejów i równocześnie miejscem przechowywania relikwii Drzewa Krzyża Świętego (znajdujących się w świątyni od 1333 lub 1420 roku).

Ołtarz w Kaplicy Firejowskiej w stylu wczesnego baroku zbudowany był około poł. XVII w.
W centrum znajduje sie obraz św. Dominika namalowany w 1645 roku przez dominikanina brata Reginalda. W bocznych niszach znajdują się figury Matki Boskiej i św. Jana z pocz. XVI w. W górnej części ołtarza znajduje się obraz z poł. XVII w. przedstawiający Pietę.
 
Sklepienie i wnętrze latarnii tej kaplicy zostało pokryte sztukateriami wykonanymi przez Jan Wolffa w latach 1620-30. Po prawej stronie kaplicy, zachował się fresk z XVII wieku przedstawiający Chustę św. Weroniki.
Pomnik nagrobny Mikołaja i Piotra Firlejów.
Po prawej stronie kaplicy, pod oknem, zostały wmurowane renesansowe nagrobki: Mikołaja Firleja (zm. 1526) i Piotra Firleja (zm. 1553). Prawdopodobnie nagrobki były polichromowane i złocone. Nagrobki pochodzą z krakowskiego warsztatu Padovana. 

 
Kaplica Ossolińskich zwana też Kaplicę Matki Bożej Opieki lub Matki Bożej Trybunalskiej wybudowano w 1624 roku. Kaplica została ufundowana przez Katarzynę Ossolińską.  
W ołtarza znajduje sie obraz Matki Bożej, Opiekunki dominikanów. Obraz pochodzi z lat 1630-40. W górnej części ołtarza znajduje się obraz Matki Bożej ze św. Dominikiem.


 
Jeden z bocznych ołtarzy; widok na Kaplicę Ossolińskich
 
Organy nad wejściem do kościoła zostały zbudowane przez Jana Czapucińskiego w 1800 roku, a przebudowane w 1893 roku przez firmę Leopolda Blomberga z Warszawy.
Prezentują styl barokowo-klasycystyczny. Można zauważyć że mają dekoracje w formie baldachimu z kotarą - tak jak w głównym ołtarzu.




Nagrobek Piotra Firleja (zm. 1619) wojewody lubelskiego
Znajduje się na zamknięciu północnej nawy bocznej, przy chórze muzycznym kościoła. Jest to nagrobek w stylu renesansowym, wykonany w Pińczowie
w 1619 roku przez artyste z kręgu Santi Gucciego - Jana Wolffa (prawdopodobnie).
Przez wiele lat  pomnik ten był uważany za nagrobek Piotra Firleja zmarłego w 1619 roku.  Jednak ostatnie badania wykazały, że jest to nagrobek mieszczanina, a nie magnata.