Brama Krakowska w Lublinie jest pozostałością średniowiecznych murów obronnych, które otaczały Stare Miasto w Lublinie od 1341 roku.
Po przekroczeniu Bramy Krakowskiej, ulica Grodzka, główna ulica Starego Miasto, prowadzi w kierunku Wzgórza Zamkowego. Po drodze mija Rynek i plac Po Farze.
Plac po Farze powstał po rozebraniu kościóła farnego pw. św. Michała Archanioła który był najważniejszą świątynią Lublina. Kościół św. Michała Archanioła ufundowany został przez wielkiego księcia Leszka Czarnego w 1282 roku; było to podziękowaniu za jego zwycięstwo nad Jaćwingami.
Mówi o tym leganda, jak to książe Leszek Czarny po bitwie kiedy pobił Jaćwingów zatrzymał się na odpoczynek w Lublinie i rozbił obóz pod starym dębem; tu we śnie ukazał mu się Michał Archanioł podając księciu miecz. Następnego dnia książe ponownie pokonał Jadźwingów. I tak w miejscu obozu powstał kościół pod wezwaniem Michała Archanioła, a dąb pod którym książe spał, przeznaczono na ołtarz.
Kościół farny pw.św Michała Archanioła znajdował się na placu przy ulicy Grodzkiej 9 i Archidiakońskiej 11. Wcześniej w tym miejscu istniał cmentarz (VI-XIII wiek).
Aktualnie na placu wyeksponowano fundamenty
kościoła, i można zobaczyć jakich rozmiarów był kościół św. Michała.
✯ ✯ ✯
Poniższy obraz Fary
św. Michała Archanioła przedstawiający ten kościół w pierwszej połowie XVII wieku pochodzi z projektu "Odkrywamy Lublin którego już nie ma". Był to projekt zespołu Teatru NN mający na celu zrekonstruowanie historii Lublina na przestrzeni wieków w postaci cyfrowej. Na tym obrazie wieża
kościelna mająca wysokość 113 łokci (ok.65 metrów) dominuje nad miastem.
Na pierwszym planie widać małą wąską uliczkę prowadząca w kierunku Fary - obecnie znana jako ulica Ku Farze.
Kościół Św. Michała Archanioła w Lublinie - fragment obrazu "Pożar miasta Lublina" który znajduje się w kościele Dominikanów. Obraz ten przedstawia pożar Lublina, który miał miejsce w 1719 roku.
Kościół farny był typowym gotyckim kościołem, wysoki o grubych murach pokryty stromy, czerwonym dachem, górował nad małym miastem jakim wtedy był Lublin.
W 1839 roku Seweryn Zenon Sierpiński opisuje kościół farny:
"Starożytny ten gmach z wieżą nad wszystkie inne nad miastem panującą, z pyszną potrójna kopułą, przez lat blisko sześćset najpiękniejszą jest ozdobą odległej panoramy miasta"*
Ilustrowany Przewodnik po Lublinie z 1901 roku tak pisze o kościele farnym: "Kościół ten miał szczególną postać tak, że do żadnego innego kościoła porównać się nie daje; osobliwość te stanowiła nadzwyczaj krótka a szeroka nawa i przy niej nadzwyczaj wysoka wieża i bardzo stromy dach na części kapłańskiej."**
"Z powodu wysokości nawy, dwa w niej były chóry, jeden nad drugim; dolny większy służył dla pobożnych, górny pod samym prawie sklepieniem mieścił organy, których głos z tak wysoka wychodzący uroczyste w słuchaczach musiła budzić uczucia."**
Adam Lerue (1825-1863) - rysownik, akwarelista, twórca cyklu rysunków i akwareli przedstawiających cenne zabytki Gubernii Lubelskiej; część z nich ukazała się w Album Lubelskie, w latach 1857-1860. Poniżej jest wizerunek kościoła św. Michała Archanioła pochodzący z 1844 roku.
Kościół był niszczony przez pożary, które powodowały wielokrotne przebudowy kościoła. Szczególnie ucierpiała wieża kościelna, która zaczęła się pochylać. Kościół zamknięto w 1832 roku, a w 1846 roku podjęto decyzję o rozebraniu kościoła. Groby z przykościelnego cmentarza przeniesiono na cmentarz przy ulicy Lipowej. Dzwony były przeniesione do katedry. Nagrobki znajdujące się kościele farnym także znalazły miejsce w katedrze (wśród nich był pomnik Sebastiana Klonowica). "W 1853 roku kościół kolegialny św Michała rozbierać i burzyć poczęto; część cegieł użyto na wystawienie domu Ponińskiego ogrodnika, obok ogrodu miejskiego No 160-161 przy ulicy Krakowskie Przedmiescie".**
Z punktu widokowego na Placu po Farze rozciaga sie piękna panorama ze wzgórzem zamkowym: widać Zamek Lubelski z donżonem i kaplicą Trójcy Świętej.
Od ulicy Podwale i kościoła św.Wojciecha schody prowadzą na Plac po Farze. Miejsce to jest nazwane Zaułkiem Panasa, profesora filologii polskiej KUL.
Plac po Farze - widok na stronę południowo-wschodnią placu. Pierwsza kamienica (po lewej stronie) to Dom Mansjonarski, Mansjonaria lub Dom
Wikariuszy - ul. Archidiakonska 9. Budynek ten z XV wieku, był częscią dawnego kościoła farnego pw. św.
Michała Archanioła. W domu tym mieszkali wikariusze i mansjonarze, którzy pełnili posługi duszpasterskie i opiekowali się Farą.
Obecny
wygląd budynku jest wynikiem prac przeprowadzonych na przełomie XX i XXI
wieku.
Archidiakonska 7 - Tutaj mieszkał w latach 1925-1929 w czasie studiów prawa kanonicznego na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Prymas Polski Stefan Wyszyński.
Rzeźba z brązu przedstawiająca kościół Farny św. Michała - wykonana przez Marię Marek-Prus i Piotra Prus (Piotr to syn Zosi - mojej koleżanki ze studiów).
✯ ✯ ✯
Kamienica znajdująca się na rogu południowej strony Placu i ulicy Grodzkiej, to miejscie gdzie urodził się Wincenty Pol - polski poeta i geograf, uczestnik powstania listopadowego.
Na froncie kamienicy przy ulicy Grodzka 7 znajduje się napis:
W tym domu
w dniu 20 kwietnia 1807 r.
urodził się Wincety Pol
autor
Pieśni o ziemi naszej
Ulica ku Farze - jeden z ładniejszych zaułków Starego Miasta w Lublinie.
Ta wąska uliczka prowadziła z Placu Rybnego do kościoła farnego św. Michała Archanioła (obecnie Plac po Farze).
Sebastian Klonowic napisał że jest to "wąskie przejście wiodące ku łazni i rynkowi Rybnemu".
Jak wygladała ta uliczka w XVII wieku można zobaczyć na pierwszy zdjęciu przedstawiającym Farę św. Michała w tym okresie - widać tu małą wąską uliczkę prowadząca w kierunku Fary.
W 1954 roku podczas prac związanych z odbudową Starego Miasta odnaleziono tę uliczke, która była zamurowana od 1796 roku. Po usunięciu muru nazwano ją Ku Farze.
W czasie jednego z moich pobytów lubelskich w tym malowniczym zakątku znalazłam cztery fotografie, które były częścią kolekcji szklanych negatywów wykonanych w latach 1914-1939 i znalezionych w kamienicy Trybunalskiej, Rynek 4. Jedna z tych fotografii, przedstawiająca dziewczynkę trzymajacą psa, jest dla mnie bardzo piękna i wzruszająca. Aktualnie te fotografie nie są już eksponowane w tym zaułku.
✯ ✯ ✯
Budynek znajdujący się po drugiej stronie Placu przy Farze, Grodzka 11 to dawna plebania kościoła św. Michała. Wewnątrz zachowały się polichromie z XVII i XVIII wieku. Kiedy kościół farny został rozebrany budynek ten przekazano gminie żydowskiej; powstała tzw. Ochronka, sierociniec dla dzieci i przytułek dla starców. Obecnie mieści się tu Młodzieżowy Dom Kultury "Pod Akacją".
✯ ✯ ✯
W niewielkiej odległości od Placu po Farze, przy ul. Grodzkiej 24 w latach 1826-1827 mieszkał na stancji Józef Ignacy Kraszewski, kiedy to w Lublinie pobierał nauki. 
*Seweryn Zenon Sierpiński - Obraz Miasta Lublina, 1839
Seweryn Zenon Sierpiński polski prozaik, regionalista. Debiutował w 1839 r. szkicem historycznym Obraz miasta Lublina,
uznawanym za jeden z najwcześniejszych przewodników po mieście. Dzięki
tej książce zyskał miano "Pierwszego regionalisty Lubelszczyzny"- Wikipedia
**Maria Antonina Ronikerowa - Ilustrowany Przewodnik po Lublinie, 1901
Brama Grodzka - Teatr NN
