Księga z Kells / Book of Kells - najpiękniejszy i najcenniejszy średniowieczny rękopis w bibliotece Trinity College w Dublinie

 

Księga z Kells, (czasami znana jako Księga Kolumba) to iluminowany rękopis Ewangelii w języku łacińskim, zawierający cztery Ewangelie Nowego Testamentu wraz z różnymi tekstami wstępnymi i tabelami. 

Księga z Kells z końca VIII wieku jest prawdopodobnie najwspanialszym ze wszystkich iluminowanych rękopisów średniowiecza. Księga powstała około 800 roku i uważa się że twórcami jej byli mnisi w klasztorze na odległej szkockiej wyspie Iona, leżącej u zachodnich wybrzeży Szkocji.   

Klasztor został założony przez św.Kolumba (Kolumbana) około 561 roku.

W 806 roku, po ataku Wikingów na wyspę, mnisi z Iony schronili sie, wraz ze swoją kolekcją sztuki wczesnochrześcijańskiej, w nowym klasztorze Kells, hrabstwo Meath, Irlandia. Księga miała wysadzaną klejnotami okładkę zwaną „cumdach” (book-shrine). Księga została skradziona w 1007 roku,  ale później odzyskana i zwrócona do opactwa, ale już bez cennej okładki.

W 1641 roku klasztor w Kells został zniszczony. Dwanaście lat później Księga z Kells została przywieziona do Dublina na przechowanie i jest w posiadaniu Trinity College co najmniej od 1661 roku. Księga z Kells, znajduje sie w budynku Starej Biblioteki, Trinity College w Dublinie.
   

✮    ✮    ✮

Portret Chrystusa, Folio v32 - na tym obrazie artysta przedstawia pewien rodzaj symboli, aby nie było wątpliwości kogo ten wizerunek przedstawia:

Krzyż znajduje się nad głową Chrystusa (1), który otoczony jest przez aniołów (2) i przez pawie (3), które także znajdują się po obu stronach ramki (4).

‘

 

Sława rękopisu wynika głównie z jego bogatej dekoracji, której artyzm jest nieporównywalny: abstrakcyjne dekoracje i wizerunki ornamentów roślinnych, zwierzęcych i ludzkich są znakomicie połączone z ozdobnym tekstem łacińskim.
Przypuszcza się, że zdobione strony tworzyło głównie trzech artystów. Jeden z nich, którego prace można zobaczyć na stronie przedstawiającej Monogram Chi Rho, wykonał ozdoby z niezwykłą finezją i delikatnością.  

Folio 34r przedstawia Chi Rho Monogram - te obraz jest poświęcony dwóm greckim literom Chi i Rho (dwie pierwsze litery greckiego słowa oznaczającego Chrystusa), które razem tworzą monogram Chrystusa.

Ta strona jest uważana za najbardziej misterny przykład malarstwa średniowiecznego jaki kiedykolwiek powstał. Strona Monogram Chi Rho jest najważniejszą stroną w Księdze z Kells.

 

Folio 291v zawiera portret Jana Ewangelisty, i ten obraz jest początkiem jego ewangelii.

Folio 27v zawiera symbole czterech ewangelistów:
anioł - Mateusz; lew - Marek - lew; orzeł - Jan;  wół - Łukasz

Nie wiadomo kim byli skrybowie* czy artysci którzy tworzyli Księgę z Kells. Ale ich osobowość ujawnia się na każdej stronie tej księgi w niezwykłej różnorodności zdobionych liter i słów.

*Skryba (łac.scriba) – osoba zajmująca się odręcznym przepisywaniem ksiąg lub dokumentów. Zawód skryby występował w zróżnicowanych formach we wszystkich kulturach posługujących się pismem. Wikipedia

Folio 5r zawiera stronę Kanonów Euzebiusza

Księga Armagh, Wprowadzenie do Apokalipsy, folio 159v

Księga napisana została na welinie/vellum (specjalnie wyprawiana skóra cielęca używana dawniej do pisania). Zawiera 340 folios, które obecnie mierzą około 330 x 255 mm; zostały one mocno zmniejszone na przestrzeni wieków; brzegi pozłocono w trakcie ponownej oprawy w XIX wieku.

Obliczono, że na Księga z Kells w jej pierwotnym stanie, wykorzystano skóry z ponad 150 cieląt. Skrybowie wykorzystywali dostępne skóry, niezależnie od tego, czy były doskonałe, czy nie. Niektóre strony zostały zniekształcone przez spore dziury powstałe podczas obierania skóry.

Tak wygladało prezentowanie niektórych obrazów/folios z Księgi z Kells w bibliotece Trinity College Dublin. Folio tworzy się, składając jedną kartkę papieru na pół — licząc każdą stronę, daje to cztery strony. 

Księga z Kells znajdowała się w oddzielnym pomieszczeniu, bardzo zabezpieczona, ale można było ją zobaczyć.